PROVOOST Anne - "W cieniu arki"

Anne Provoost

W cieniu arki

(De arkvaarders)

tł.  Ryszard Turczyn

EZOP  2010

s. 376

978-83-89133-50-2

Cena: 29,00 zł

Wyzwania:

+ Przeczytam tyle, ile mam wzrostu (+ 2,7 cm)

+ 52 książki

Ocena: 9/10

~*~

Re Jana, dziewczyna z Kanaanu, opuszcza wraz z ojcem swoją wioskę na mokradłach – obydwoje ciągną na trzcinowych noszach sparaliżowaną matkę. Zafascynowały ich opowieści przygodnych wędrowców o ludzie budującym pośrodku pustyni wielki drewniany statek. To, co ukaże się ich oczom po przybyciu na miejsce, wyda im się rzeczywistością tak szaloną, że aż nie do pojęcia. Zderzenie dwu odmiennych kulturowo światów, epicka wizja przygotowań Noego do zapowiedzianego przez Boga potopu przedstawiona z punktu widzenia młodziutkiej outsiderki przydają powieści nadspodziewanej głębi i dramatyzmu. Jest to książka niezwykła – pełna pytań o sprawy ostateczne, jak choćby o sens boskiej decyzji i ludzkiej ofiary, a jednocześnie niezwykle plastycznie oddająca narastający klimat grozy przed zbliżającym się kataklizmem. Zakazana miłość Re Jany i jednego z synów Noego, ich nieposłuszeństwo wobec przesądzonego zdawałoby się losu, urasta do rangi wielkiej metafory, aktualnej i w naszych czasach.

~*~

Potop najczęściej kojarzony jest z lekturą szkolną (drugą częścią trylogii o potopie szwedzkim) naszego rodzimego noblisty z 1905 r. czyli Henryka Sienkiewicza. Zaraz za tym stoi historia opisana w Starym Testamencie o zagładzie ludzkości. Ten drugi tekst stał się dla wielu twórców, przede wszystkim filmowców, którzy na podstawie biblijnego potopu stworzyli wiele jego odzwierciedleń. Chyba każdy kojarzy Evana Wszechmogącego, czyli XXI-wieczną wersję (komediową) katastrofy, bądź tegoroczną nowość (i jednocześnie bardziej tradycyjną) Noe. Wybrany przez Boga. Do tej pory spotykałam się tylko z filmowymi wersjami potopu, więc W cieniu arki Anne Provoost było dla mnie dosłownym objawieniem – czymś nowym i niezwykle intrygującym.

Historię Noego i jego rodziny powinien znać każdy, więc nie będę jej tutaj przytaczać. W cieniu arki ukazuje podkoloryzowaną (a może poniekąd prawdziwą?) wersję potopu, w której do głosu dopuszczono młodą dziewczynę Re Janę. Opowiada ona o życiu w tytułowym cieniu arki. W trakcie pobytu wśród ludu budującego statek powraca myślami do swojego dzieciństwa oraz snuje plany na przyszłość, która za chwilę ma zniknąć pod ciężarem teraźniejszości. Bohaterka przybliża nam sylwetki tych sławnych oraz nieznanych nikomu postaci. Znany z wielkiego oddania i miłości do Boga, Noe nabiera kształtów i charakteru, w Starym Testamencie ukazano go jako sługę Boga, tutaj również jako ojca i męża. Poznajemy bliżej także jego żonę oraz synów, którzy razem z nim zostali „wybrani” i gdy nadejdzie czas skryją się we wnętrzu arki.  Wszyscy oni dostają duszę i drugie życie, i mimo, że ich historię znamy, to wykreowana przez autorkę fabuła nabiera świeżości, a co za tym idzie, niekiedy również nieprzewidywalności.

Dzięki Anne Proovost potop odkrywamy na nowo. Nie jest tylko suchym opisem, lecz czymś niezwykle realnym, ogromnym i przerażającym. Od pierwszych stron wnikamy w czasy Noego i aż trudno uwierzyć, ale staje się on nam tak bliski, jak XXI w., w którym żyjemy. Całej historii pikanterii dodaje także miłość dwóch różnych od siebie ludzi.

Autorka wykreowała niezwykle realny i namacalny świat, bardzo klimatyczny i jak wspomniałam wcześniej, momentami również przerażający. Bohaterowie są równie fascynujący i prości jak opisana fabuła. Co tu dużo pisać, jestem nimi zauroczona, ich odmiennością, postawą i charakterem. Przy nich nie sposób nudzić. Główna bohaterka, dzięki której poznajemy ów świat jest specyficzną postacią, albo się ją od razu polubi, albo nie. Jest wielowymiarową osobą, która w swoim wnętrzu skrywa dwie Re Jany, obie jej twarze hipnotyzują i trafiają bezpośrednio do kobiecego serca – bo jak wiadomo, my, czyli płeć piękna mamy dwie twarze, a Re Jana jest tego niezbitym dowodem. Jeśli chodzi o styl, to nie jest to taki, do którego nas przyzwyczajono, ale również nie jest on stricte starotestamentowy, przez który nie dałoby się przebrnąć.

W cieniu arki jest już trzecią książką Anne Provoost jaką miałam okazję i przyjemność przeczytać. Moja przygoda z jej twórczością zaczęła się od fenomenalnych Upadków (EZOP 2006), a następnie trochę mniej czarująca Róża i wieprz (Sic! 2005). Autorka wróciła do mojego życia w fenomenalnym stylu, W cieniu arki to moim zdaniem druga jej perła, która pozostanie ze mną do końca życia.

~*~

Noc to nic więcej, jak tylko brak kolorów. [1]

Posiadanie rzeczy jest zwodnicze, daje poczucie, że ma się jakąś przyszłość, jakieś widoki. [2]

[…] zupełnie inaczej patrzymy na ludzi, kiedy wiemy, że niedługo umrą. [3]

Człowiek martwi się tylko na początku podróży. Po jakimś czasie zmartwienie ustępuje miejsca zbawiennemu zobojętnieniu. [4]

- Czemu więc zgodziłaś się podążać za tym marzeniem, pani?

- Człowiek musi mieć coś swojego – odrzekła. – A marzenie jest lepsze od pustki. [5]

___

[1] PROOVOST A.: W cieniu arki. Warszawa: EZOP 2010, s. 15.

[2] Tamże, s. 214.

[3] Tamże, s. 255.

[4] Tamże, s. 298.

[5] Tamże, s. 325.